De Griekse premier Alexis Tsipras omarmt op hoofdlijnen voorstellen voor bezuinigingen en hervormingen die bij het Griekse referendum van 5 juli zijn afgewezen. Daarmee neemt de kans dat Griekenland in de eurozone blijft weer iets toe. Maar zelfs na het sluiten van een deal met de schuldeisers, kan het nog misgaan.

Met een overtuigend Oxi kreeg de Griekse premier Alexis Tsipras op zondag 5 juli een mandaat mee van de Grieken om ‘nee’ te zeggen tegen bezuinigingen en hervormingen die de schuldeisers van Griekenland hadden voorgelegd.

Nog geen vijf dagen later heeft Tsipras een verzoek ingediend voor naar verluidt meer dan 50 miljard euro aan nieuwe noodleningen van het Europese fonds ESM.

Dat verzoek gaat gepaard met de belofte om een stevig bezuinigings- en hervormingspakket uit te voeren. Een pakket dat, zo blijkt uit de inmiddels gelekte voorstellen, zeer sterk lijkt op bezuinigingen en hervormingen die de schuldeisers op 26 juni voor ogen hadden: dat was het moment waarop Tsipras de onderhandelingen afbrak en zijn referendum-met-nee-advies aankondigde.

Btw-verhoging? Afgevinkt. Ingreep in de pensioenen? Afgevinkt. Hervorming arbeidsmarkt? Gaan we naar kijken.

Akkoord met Griekenland dichtbij

De eerste reacties van conservatieve politici in Duitsland op de zoveelste draai van de Griekse regering tonen vooral scepsis: "Wordt dat allemaal ook doorgevoerd, ook als het parlement akkoord gaat, of zijn het alleen maar toezeggingen", schamperde CDU-prominent Ralph Brinkhaus vrijdagochtend.

Toch wordt het voor de andere Europese leiders lastig om een nieuw akkoord met Griekenland af te wijzen, als Tsipras z'n handtekening zet onder een stevig bezuinigings- en hervormingspakket.

Enige echte breekpunt voor een akkoord is dan nog de hardheid van toezeggingen over schuldverlichting voor Griekenland. De Duitse bondskanselier Angela Merkel is de afgelopen dagen fors onder druk gezet van Amerikaanse zijde, maar ook door de Fransen, om de Grieken perspectief te bieden op schuldverlichting. Die komt waarschijnlijk niet meteen in de vorm van afboekingen op de hoogte van de staatsschuld. Maar verlenging van de looptijd van leningen en lagere rentes lijken wel bespreekbaar.

Nee-stemmers komen bedrogen uit

Als je de voorlopige balans voor Tsipras opmaakt, valt die niet bijzonder positief uit. Want komt het aanstaande zondag op de zoveelste Europese top tot een akkoord, dan houdt de Griekse premier zich aan zijn ene kiezersbelofte (Griekenland blijft in de euro), ten koste van de andere (einde aan de bezuinigingen). De Griekse nee--stemmers komen dan bedrogen uit.

De eindconclusie is dan dat Tsipras een akkoord dat hij ook in de week van 26 juni had kunnen sluiten, alsnog slikt. Hij krijgt daar wellicht voor terug dat schuldverlichting voor de langere termijn wat nadrukkelijker op de agenda staat; maar de korte-termijnkosten zijn extreem hoog. Het sluiten van de Griekse banken, de rantsoenering van geldopnames, het stilvallen van de import en de klap voor het toerisme drukken Griekenland in een stevige recessie die miljarden kost.

Wellicht is het na twee weken van rampspoed voor Tsipras wat makkelijker om tegen zijn eigen achterban en de Griekse bevolking te zeggen: we moeten harde bezuinigingen en hervormingen wel accepteren, want het alternatief van een vertrek uit de eurozone is nog schadelijker. Maar het getuigt niet van groot leiderschap om die boodschap pas te brengen, als de zaak volkomen uit de hand is gelopen.

Deal hoeft niet einde te zijn van Griekse kwelling

Daarnaast blijft de geloofwaardigheid van Tsipras tegenover de schuldeisers van Griekenland een heikel punt. Als de Griekse regering een akkoord sluit en vervolgens inderdaad vertragings- en uitsteltactieken toepast bij de uitvoering, keert de oude spanning terug. Tsipras leunt dan sterker op z'n anti-bezuinigingsbelofte, maar bedondert zijn Europese partners. Die zullen de uitkering van noodleningen willen opschorten, waarbij het Grexit-scenario weer op tafel kan komen.

In klassieke termen: het referendum draait uit op een Pyrrusoverwinning voor Tsipras en Europa wacht een Tantaluskwelling.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl